de kerk van de armen

Wanneer ik zondags in Managua ben, ga ik meestal naar de kerk. Wellicht doet dit enkelen van jullie van hun stoel vallen, maar deze basisgemeenschap en de bevrijdingstheologie spreken mij erg aan.
De kerk staat hier nog in het midden van de gemeenschap.

Ik neem niet deel aan de communie, belijd niet mijn geloof in de eenheid van de katholieke kerk, of dat Jezus rechts van God zit in de hemel... maar geloof wel dat het geloof in solidariteit en de strijd voor rechtvaardigheid, bergen kan verzetten. De één spreekt over het Koninkrijk van God op aarde, Padre Antonio veroordeelt vanaf de kansel de corruptie van de politieke klasse in Nicaragua...

Ziehier een kleine kennismaking met de basiskerk in Latijns-Amerika, welkom in de 'kerk van de armen':

vandaag lezen we in (katholieke) kerken over de hele wereld dezelfde teksten:

Jesaja 55, 1-3
Psalm 144
Romeinen 8, 35 en 37-39
en het Evangelie van Matheus 14, 13-21

De boodschap: wat kan ons scheiden van onze liefde voor Christus? Angst? Honger? Geen kleren aan je lijf?
Paulus schrijft aan de apostelen: "Ik ben ervan overtuigd dat noch de dood, noch het leven, (...) noch het heden, noch de toekomst, noch de machtigen, noch de hoogtes, noch de dieptes (...) ons kunnen scheiden van onze liefde voor God, die zich manifesteert in Jezus Christus".
(dit is een vrije vertaling, bij gebrek aan mijn nederlandstalige bijbel en mijn woordenboek)

Het evangelie van Matheus vertelt de parabel van de wonderbaarlijke broodvermenigvulding.
Jezus wordt al gevolgd door duizenden mensen, en op een bepaald moment bevinden zij zich in een dunbevolkt gebied. Er is nauwelijks iets te eten: ze hebben slechts 5 vissen en 2 broden voor deze mensenmassa.
De broden en vissen worden verdeeld... en iedereen at ervan, totdat ze voldaan waren, en na afloop worden de resten verzameld: 12 manden vol. Hiervan aten 5000 mensen, 'zonder de vrouwen en kinderen mee te tellen'.

Deze parabel heeft mij altijd verwonderd: het verhaal heeft iets magisch, is zeer symbolisch en spreekt tot de verbeelding. Maar tegelijkertijd is het een heel gevaarlijk verhaal, dat door allerlei kerken en moeders Theresa in de wereld wordt gebruikt om mensen te doen berusten in hun armoede. 'Ook al heb je niet te eten, je geloof in God geeft je kracht en waardigheid'. Het is de trots van de armen... maar ondertussen ga je nog steeds dood van de honger.

Het is dus niet omdat die kerels 2000 jaar geleden de vrouwen en kinderen niet meetelden, maar om de uitleg die je aan dit verhaal kan geven:

Vandaag, in La Parroquia La Merced, heeft Padre Antonio Castro een zeer heldere uitleg gegeven, zo helder hoorde ik haar nog nooit.

Het gaat niet om het wonder van de broodvermenigvuldiging, maar om het wonder van het delen van het brood.
Het is niet door hun geloof in God dat de mensen opeens kunnen overleven op 5 broden en 2 vissen. Het is niet door hun geloof in God dat ze opeens beloond worden met manden vol brood en vis...

Tijdens de mis getuigt een mevrouw dat we - ook al hebben we problemen, niets te eten, ... - God dankbaar moeten zijn voor het leven dat hij ons gaf (en geeft).
Natuurlijk, maar één stapje verder en je zit in het straatje van Moeder Theresa: armoede verheerlijken, omdat je 'rijk van binnen bent'... en ondertussen iedereen die de maatschappij wil veranderen, keihard bestrijden omdat ze 'communisten' zijn (moeder Theresa en Paus JP II waren hierin een sterk duo)
Maar een andere vrouw, alleenstaande moeder van drie tienerdochters, vertelt hoe ze probeert het hoofd boven water te houden en beseft dat haar geloof alleen nog geen brood op de plank brengt.

Wonderbaarlijke broodvermenigvuldiging? Nee dus, het gaat om het wonder van het delen. Er is genoeg voor iedereen, we moeten alleen bereid zijn het te delen. En dat geld zeker ook voor de rijken en machtigen van dit land, van deze aarde...
Jezus heeft de aanwezigen hiervan overtuigd, en daardoor was er opeens zoveel eten beschikbaar. Het is het verhaal van de wonderbaarlijke vermenigvuldiging van de solidariteit. (saamstaan met jezus)


De rest van de dag heb ik doorgebracht met mijn oud-collega's van Quincho Barrilete. Ze wonen in de arme wijken van Managua, en proberen ook dagelijks het hoofd boven water te houden. Roger werkt bij de gemeente, maar daar worden mensen ontslagen om de uitgaven te beperken.
Carolina werkt in de Zona Franca (textielbedrijven in de vrijhandelszone, ik schreef er eerder al over) en maakt lange dagen, René heeft geen baan, maar past op het huis en is actief in de Evangelische kerk. Hij droomt ervan een videobedrijfje te hebben en feesten en bruiloften te filmen.
Maar bij het bekijken van de foto's zullen jullie misschien denken: wat een vrolijke en ontspannen mensen. En dat met nauwelijks brood en vis op de plank. Zou Moeder Theresa dan toch gelijk hebben?