hoop en desillusie
Door: eric gijssen
27 Augustus 2005 | Nederland, Ede
Ik ben weer terug op het Europese vasteland en schrijf nog eens een laatste bespiegeling, al met de afstand van enkele dagen en nog wat meer kilometers.
Het wordt voorlopig het laatste berichtje op deze weblog, al ben ik nog wel van plan om de situatie van de mensen van ASOTRAEXDAN te blijven volgen. Ik sta in contact met een Italiaanse NGO die hen steunt en heb de gsm-nummers van Victorino Espinales en een aantal van de campesinos… 5 september komen de parlemetsleden terug uit vakantie en zullen zij (zoals beloofd) het akkoord met de bananeros bespreken. De mensen van ASOTRAEXDAN blijven daarom tot ongeveer 20 september kamperen voor het parlement, totdat alle beloften van de politici zijn waargemaakt. (rond die data kunnen jullie hier dus waarschijnlijk nog eens iets lezen)
Aan het eind van de hongerstaking is een akkoord ondertekend met de dagelijkse leiding van het parlement (de hoogste instantie = Junta Directiva, en niet met de fractieleiders van de politieke koepels.) en dit in aanwezigheid van vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties en NGO’s die het akkoord als getuigen hebben ondertekend. Het zal daarom moeilijk zijn om het akkoord niet na te komen… en indien de politici toch geen woord houden, zijn de actievoerders klaar voor nieuwe acties.
Zes maanden kamperen de bananenarbeiders nu al in Managua… 6 maanden tussen hoop en teleurstelling (en met de nodige verveling).
Hoop en desillusie, dat zijn twee woorden die door alle verhalen heenlopen die ik hier de afgelopen maanden heb neergeschreven. Vooruit, nog eentje dan:
Sinds 1981 woont en werkt de Nederlandse priester Theo Klomberg in Nicaragua. Voordien leefde hij ruim 20 jaar in Chili, waar hij tijdens de dictatuur radicaal de zijde van het volk en van de armen koos. Hij moest het land uiteindelijk ontvluchten, maar trok naar Nicaragua, waar de revolutie net 2 jaar oud was. ‘La chavala’, noemden de Nicaraguanen hun revolutie, het meisje. Ze koesterden haar.
Het waren tijden van grote hoop, van veel verwachting. Die verwachting werd niet helemaal ingelost, want de revolutie werd van buitenaf onderuit gehaald. Theo Klomberg heeft over die 25 jaar aan de zijde van het Nicaraguaanse volk en aan de zijde van ‘la chavala’ een boek geschreven: ‘Meer dan een kus – op weg met het volk van Sandino’.
In 452 pagina’s beschrijft hij zijn ontmoetingen met vele Nicaraguanen, en zijdelings passeert de recente geschiedenis van dit land. Voor wie er na 2 maanden erick.waarbenjij.nu nog geen genoeg van heeft: een aanrader.
Padre Theo – zoals hij hier wordt genoemd – schrijft over de basiskerk in zijn wijk (Barrio 14 de Septiembre in Managua) en in Nicaragua in het algemeen. Over het verlangen naar bevrijding, en dan niet morgen of in het hiernamaals, maar nu!
De kerkhiërarchie heeft het er nooit hoog mee opgehad. Paus JP II (Karel W.) en zijn ‘pantserkardinaal’ Joseph R. (tegenwoordig beter bekend als B XVI) hebben de bevrijdingstheologen en de basisgemeenschappen in ‘hun’ kerk keihard bestreden.
Johannes Paulus II bezocht Nicaragua 2 maal: in 1983 en 1996. De man die uitdroeg dat priesters niet aan politiek mogen doen, kwam tweemaal met een duidelijke politieke missie.
In 1983 kwam hij de Nicaraguanen – die zichzelf net bevrijd hadden van de dictatuur van Somoza - vertellen dat ze op een dwaalspoor zaten. De moeders van gevallen Sandinistische strijders - die wilden bidden voor hun zonen – kregen van hem een botte weigering. Hij snauwde hen toe hun mond te houden en wanneer de massa begint te roepen ‘we willen vrede’ (tegen de contraoorlog en de Amerikaanse inmenging), antwoordt de Paus geïrriteerd: “De kerk is de eerste die de vrede wil”.
Theo Klomberg beschrijft in zijn boek uitgebreid het woelige pausbezoek. Hoe een koppige man een heel volk voor het hoofd kan stoten. Hij denkt onfeilbaar te zijn, en als Gods vertegenwoordiger op aarde het grote gelijk te hebben. Zeer herkenbaar voor mij, als Nederlander: de paus kwam slechts éénmaal naar Nederland en daarna nooit weer. Hevige rellen en Popie Jopie, toonden hem dat de Nederlanders niet slaafs zijn conservatisme wilden volgen.
In 1996 kwam de paus nogmaals naar Nicaragua, vlak voor de presidentsverkiezingen, om de Nicaraguanen onverbloemd op te roepen NIET voor de Sandinisten te gaan stemmen.
Johannes Paulus heeft wellicht zijn verdiensten, maar hij heeft ook de nodige fouten gemaakt. Met zijn (Poolse) paranoia voor alles dat naar communisme zweemt, heeft hij de hele volkskerk in Latijns-Amerika totaal verkeerd ingeschat en behandeld. Het is hem vergeven, hij was ook maar een mens als een ander (al zal hij het daar niet mee eens zijn).
Maar Theo Klomberg omschrijft het in zijn boek zeer treffend: “Met al zijn reizen is de paus er niet veel wijzer van geworden. Hij heeft niets gezien.”
In ieder geval: de desillusie en verwarring bij de Nicaraguanen was zeer groot. De paus had hen zwaar op de ziel getrapt. Aan de basis stond de kerk aan de zijde van het volk, er leefde een waarachtige hoop op bevrijding. De reactie van de kerkhiërarchie leidde tot ontgoocheling en ongeloof.
Hoop en desillusie lopen als een rode draad door de recente geschiedenis van Nicaragua. ‘La chavala’ gaf de Nicaraguanen enorm veel hoop. Maar dan kwam de oorlog, die 10 jaar duurde, de val van de Sandinisten, de opkomst van het neo-liberalisme, het nieuwe imperialisme van de grote economische machten… de toename van de armoede, het analfabetisme, het geweld, de corruptie…
Maar ondertussen viel ook de man die de revolutie een gezicht gaf, Daniel Ortega, van zijn voetstuk. De Nicaraguanen erkennen nog steeds zijn verdiensten in de Revolutie, maar velen moeten niets meer van hem hebben als politicus. Grote delen van de bevolking geloven niet meer dat hij hun belangen verdedigt. Ook hier: grote desillusie.
Maar voor het eerst in al die jaren dat ik hier kom, is er ook weer hoop bij de mensen. Hoop op verandering in het spel van machtspolitiek tussen de PLC (de erfgenamen van Somoza) en het FSLN (de sandinisten van Ortega). Er komt opeens serieuze politieke oppositie naast die twee machtsblokken, zowel aan de linker als aan de rechter politieke zijde.
Herty Lewites – sandinist met een grote staat van dienst, jarenlang een zeer goede vriend van Ortega, en zeer populair als oud-burgemeester van Managua – wil de macht van die twee blokken gaan breken.
Ik weet niet of het hem gaat lukken. En ook niet met welk politiek programma hij zal komen. De belangrijkste mensen in zijn team zijn allemaal sandinisten (en niet de minsten: Luis Carrión, Victor Tirado, Henry Ruiz, Victor Hugo Tinoco…), maar hij is gedwongen een bredere coalitie te sluiten en dan is het de vraag hoeveel water hij bij zijn sandinistische wijn moet doen.
Bovendien heeft hij al verklaard dat hij uit dezelfde zak komt als Ortega: het is dan ook onzeker hoe de Amerikanen zullen reageren op zijn eventuele verkiezing.
Afspraak november 2006, zeer interessant in de hele reeks van verkiezingsoverwinningen van linkse(re) kandidaten in Latijns-Amerika. Maar voor hetzelfde geld blijven Herty en Ortega ruziën, terwijl rechts zich weer verenigd en met de hoofdprijs gaat lopen.
Eén ding zal echter niet veranderen: de Nicaraguanen roeren zich, komen de straat op en trekken de politici aan hun jasje. In de laatste week voor mijn vertrek was er opeens een tweede ‘plantón’ (kamp) in de buurt van het parlement. Taxichauffeurs kwamen subsidies eisen bij het Ministerie van Financiën, nu ook de buscoöperatieven geld van de staat gaan krijgen. Het gaat mij er niet om of ze wel of niet gelijk hebben, maar even had ik een beeld voor ogen: tentenkampen die her en der uit de grond schieten rond het parlement... De politici worden ingesloten totdat ze ophouden met hun interne politieke machtsspelletjes en zich gaan bezighouden met de zaken die echt belangrijk zijn voor de Nicaraguanen.
Theo Klomberg
“Meer dan een kus – Op weg met het volk van Sandino”
Het boek heeft geen ISBN-nummer en is moeilijk te vinden in de reguliere boekhandels
Wel te bestellen bij SAM (stedenband Amsterdam-Managua) via sam@ssam.nl
of rechtstreeks bij de uitgeverij in Workum (Nederland): contacteer Henk de Haas, tel: 0515 54 30 95 of e-mail: dehaaswk@xs4all.nl
Theo Klomberg schreef het oorspronkelijk in het Spaans, maakte zelf zijn vertaling naar het Nederlands en in het najaar verschijnt er ook een Italiaanse vertaling.
Het wordt voorlopig het laatste berichtje op deze weblog, al ben ik nog wel van plan om de situatie van de mensen van ASOTRAEXDAN te blijven volgen. Ik sta in contact met een Italiaanse NGO die hen steunt en heb de gsm-nummers van Victorino Espinales en een aantal van de campesinos… 5 september komen de parlemetsleden terug uit vakantie en zullen zij (zoals beloofd) het akkoord met de bananeros bespreken. De mensen van ASOTRAEXDAN blijven daarom tot ongeveer 20 september kamperen voor het parlement, totdat alle beloften van de politici zijn waargemaakt. (rond die data kunnen jullie hier dus waarschijnlijk nog eens iets lezen)
Aan het eind van de hongerstaking is een akkoord ondertekend met de dagelijkse leiding van het parlement (de hoogste instantie = Junta Directiva, en niet met de fractieleiders van de politieke koepels.) en dit in aanwezigheid van vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties en NGO’s die het akkoord als getuigen hebben ondertekend. Het zal daarom moeilijk zijn om het akkoord niet na te komen… en indien de politici toch geen woord houden, zijn de actievoerders klaar voor nieuwe acties.
Zes maanden kamperen de bananenarbeiders nu al in Managua… 6 maanden tussen hoop en teleurstelling (en met de nodige verveling).
Hoop en desillusie, dat zijn twee woorden die door alle verhalen heenlopen die ik hier de afgelopen maanden heb neergeschreven. Vooruit, nog eentje dan:
Sinds 1981 woont en werkt de Nederlandse priester Theo Klomberg in Nicaragua. Voordien leefde hij ruim 20 jaar in Chili, waar hij tijdens de dictatuur radicaal de zijde van het volk en van de armen koos. Hij moest het land uiteindelijk ontvluchten, maar trok naar Nicaragua, waar de revolutie net 2 jaar oud was. ‘La chavala’, noemden de Nicaraguanen hun revolutie, het meisje. Ze koesterden haar.
Het waren tijden van grote hoop, van veel verwachting. Die verwachting werd niet helemaal ingelost, want de revolutie werd van buitenaf onderuit gehaald. Theo Klomberg heeft over die 25 jaar aan de zijde van het Nicaraguaanse volk en aan de zijde van ‘la chavala’ een boek geschreven: ‘Meer dan een kus – op weg met het volk van Sandino’.
In 452 pagina’s beschrijft hij zijn ontmoetingen met vele Nicaraguanen, en zijdelings passeert de recente geschiedenis van dit land. Voor wie er na 2 maanden erick.waarbenjij.nu nog geen genoeg van heeft: een aanrader.
Padre Theo – zoals hij hier wordt genoemd – schrijft over de basiskerk in zijn wijk (Barrio 14 de Septiembre in Managua) en in Nicaragua in het algemeen. Over het verlangen naar bevrijding, en dan niet morgen of in het hiernamaals, maar nu!
De kerkhiërarchie heeft het er nooit hoog mee opgehad. Paus JP II (Karel W.) en zijn ‘pantserkardinaal’ Joseph R. (tegenwoordig beter bekend als B XVI) hebben de bevrijdingstheologen en de basisgemeenschappen in ‘hun’ kerk keihard bestreden.
Johannes Paulus II bezocht Nicaragua 2 maal: in 1983 en 1996. De man die uitdroeg dat priesters niet aan politiek mogen doen, kwam tweemaal met een duidelijke politieke missie.
In 1983 kwam hij de Nicaraguanen – die zichzelf net bevrijd hadden van de dictatuur van Somoza - vertellen dat ze op een dwaalspoor zaten. De moeders van gevallen Sandinistische strijders - die wilden bidden voor hun zonen – kregen van hem een botte weigering. Hij snauwde hen toe hun mond te houden en wanneer de massa begint te roepen ‘we willen vrede’ (tegen de contraoorlog en de Amerikaanse inmenging), antwoordt de Paus geïrriteerd: “De kerk is de eerste die de vrede wil”.
Theo Klomberg beschrijft in zijn boek uitgebreid het woelige pausbezoek. Hoe een koppige man een heel volk voor het hoofd kan stoten. Hij denkt onfeilbaar te zijn, en als Gods vertegenwoordiger op aarde het grote gelijk te hebben. Zeer herkenbaar voor mij, als Nederlander: de paus kwam slechts éénmaal naar Nederland en daarna nooit weer. Hevige rellen en Popie Jopie, toonden hem dat de Nederlanders niet slaafs zijn conservatisme wilden volgen.
In 1996 kwam de paus nogmaals naar Nicaragua, vlak voor de presidentsverkiezingen, om de Nicaraguanen onverbloemd op te roepen NIET voor de Sandinisten te gaan stemmen.
Johannes Paulus heeft wellicht zijn verdiensten, maar hij heeft ook de nodige fouten gemaakt. Met zijn (Poolse) paranoia voor alles dat naar communisme zweemt, heeft hij de hele volkskerk in Latijns-Amerika totaal verkeerd ingeschat en behandeld. Het is hem vergeven, hij was ook maar een mens als een ander (al zal hij het daar niet mee eens zijn).
Maar Theo Klomberg omschrijft het in zijn boek zeer treffend: “Met al zijn reizen is de paus er niet veel wijzer van geworden. Hij heeft niets gezien.”
In ieder geval: de desillusie en verwarring bij de Nicaraguanen was zeer groot. De paus had hen zwaar op de ziel getrapt. Aan de basis stond de kerk aan de zijde van het volk, er leefde een waarachtige hoop op bevrijding. De reactie van de kerkhiërarchie leidde tot ontgoocheling en ongeloof.
Hoop en desillusie lopen als een rode draad door de recente geschiedenis van Nicaragua. ‘La chavala’ gaf de Nicaraguanen enorm veel hoop. Maar dan kwam de oorlog, die 10 jaar duurde, de val van de Sandinisten, de opkomst van het neo-liberalisme, het nieuwe imperialisme van de grote economische machten… de toename van de armoede, het analfabetisme, het geweld, de corruptie…
Maar ondertussen viel ook de man die de revolutie een gezicht gaf, Daniel Ortega, van zijn voetstuk. De Nicaraguanen erkennen nog steeds zijn verdiensten in de Revolutie, maar velen moeten niets meer van hem hebben als politicus. Grote delen van de bevolking geloven niet meer dat hij hun belangen verdedigt. Ook hier: grote desillusie.
Maar voor het eerst in al die jaren dat ik hier kom, is er ook weer hoop bij de mensen. Hoop op verandering in het spel van machtspolitiek tussen de PLC (de erfgenamen van Somoza) en het FSLN (de sandinisten van Ortega). Er komt opeens serieuze politieke oppositie naast die twee machtsblokken, zowel aan de linker als aan de rechter politieke zijde.
Herty Lewites – sandinist met een grote staat van dienst, jarenlang een zeer goede vriend van Ortega, en zeer populair als oud-burgemeester van Managua – wil de macht van die twee blokken gaan breken.
Ik weet niet of het hem gaat lukken. En ook niet met welk politiek programma hij zal komen. De belangrijkste mensen in zijn team zijn allemaal sandinisten (en niet de minsten: Luis Carrión, Victor Tirado, Henry Ruiz, Victor Hugo Tinoco…), maar hij is gedwongen een bredere coalitie te sluiten en dan is het de vraag hoeveel water hij bij zijn sandinistische wijn moet doen.
Bovendien heeft hij al verklaard dat hij uit dezelfde zak komt als Ortega: het is dan ook onzeker hoe de Amerikanen zullen reageren op zijn eventuele verkiezing.
Afspraak november 2006, zeer interessant in de hele reeks van verkiezingsoverwinningen van linkse(re) kandidaten in Latijns-Amerika. Maar voor hetzelfde geld blijven Herty en Ortega ruziën, terwijl rechts zich weer verenigd en met de hoofdprijs gaat lopen.
Eén ding zal echter niet veranderen: de Nicaraguanen roeren zich, komen de straat op en trekken de politici aan hun jasje. In de laatste week voor mijn vertrek was er opeens een tweede ‘plantón’ (kamp) in de buurt van het parlement. Taxichauffeurs kwamen subsidies eisen bij het Ministerie van Financiën, nu ook de buscoöperatieven geld van de staat gaan krijgen. Het gaat mij er niet om of ze wel of niet gelijk hebben, maar even had ik een beeld voor ogen: tentenkampen die her en der uit de grond schieten rond het parlement... De politici worden ingesloten totdat ze ophouden met hun interne politieke machtsspelletjes en zich gaan bezighouden met de zaken die echt belangrijk zijn voor de Nicaraguanen.
Theo Klomberg
“Meer dan een kus – Op weg met het volk van Sandino”
Het boek heeft geen ISBN-nummer en is moeilijk te vinden in de reguliere boekhandels
Wel te bestellen bij SAM (stedenband Amsterdam-Managua) via sam@ssam.nl
of rechtstreeks bij de uitgeverij in Workum (Nederland): contacteer Henk de Haas, tel: 0515 54 30 95 of e-mail: dehaaswk@xs4all.nl
Theo Klomberg schreef het oorspronkelijk in het Spaans, maakte zelf zijn vertaling naar het Nederlands en in het najaar verschijnt er ook een Italiaanse vertaling.
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
