In de Nicaraguaanse dorpsstraat

Net als in België is er hier een Wetstraat (waar de politici huizen, het parlement, waar de wetten worden gemaakt) en een Dorpsstraat (waar ‘de gewone mens’ leeft).
Vandaag heb ik de Dorpsstraat bezocht recht tegenover de Nicaraguaanse Wetstraat = de Asamblea Nacional, het Nicaraguaanse parlement.

Sinds 2 maart staat er een tentenkamp van de Asociacion de Trabajadores y Ex-Trabajadores Afectados por el Nemagon Fumasones, kortweg ASOTRAEXDAN. Dit is een beweging van campesinos (boeren) die gewerkt hebben in de bananenteelt voor grote multinationals zoals Chiquita en Dole. Deze bedrijven gebruikten in de jaren 60, 70 en deels in de jaren 80 het gif Nemagon. Dit werd geproduceerd door Shell, Down Chemical en Occidental.
In de Verenigde Staten was Nemagon toen al verboden, maar de bedrijven hebben het toch nog op grote schaal gebruikt in Nicaragua (en natuurlijk ook elders in Centraal Amerika, de rest van de wereld…)

Nu, tientallen jaren later, sterven er nog dagelijks mensen als gevolg van dit gif. Soms 2 per week, soms 11, gemiddeld 5 à 6 per week. Samen met de overheid is een lijst opgesteld van 27 verschillende ziekten die mensen hebben opgelopen doordat ze zijn blootgesteld aan Nemagon. Velen hebben problemen met hun nieren, hun lever, pijnlijke botten, kankers…
In de afgelopen 8 jaar zijn er 970 mensen aan deze kwalen overleden, waarvan ruim 60% in de laatste 4 jaar (het aantal sterfgevallen neemt dus toe).
En om de cijfers volledig te maken: de beweging heeft berekend dat er in Nicaragua zo’n 87.500 slachtoffers zijn : ex-werknemers en hun directe familieleden (weduwnaars, weduwen…).

In 1997 organiseerden boeren uit Chinandega (één van de regio’s met veel bananenteelt) een eerste mars naar Managua. Maar ze waren nog niet goed georganiseerd en hebben bij aankomst niets gedaan gekregen.
Ze zijn zich dan beter gaan organiseren, hebben met hulp van advocaten juridisch voorwerk gedaan en konden zo concretere eisen stellen aan de politici.
Er volgden meer marsen, die resulteerden in Wet nr. 374 : ter bescherming van de werknemers uit de bananenteelt (de exacte inhoud ken ik nog niet, ik krijg morgen meer details hierover op papier).
De wet is geldig, maar moet natuurlijk ook worden opgevolgd. De strijd is dus nog niet gestreden. Bovendien heeft de Amerikaanse ambassadeur Garza (daar heb je die gringo’s weer), bij zijn vertrek (als een soort van afscheidscadeau?) gevraagd om de wet af te schaffen. Aan de situatie van de campesinos veranderde ondertussen niets.

In 2004 stonden ze daarom weer voor het parlement en besloten ze er hun kamp op te slaan. Ze kregen echter de order van de gemeente om te verkassen naar een park verderop, want voor het parlement moest een carnavalsstoet passeren. En zo’n tentenkamp is natuurlijk geen gezicht. De president (toen al Bolaños, tevens ex-bedrijfsleider van Monsanto !) wilde eerst niets van de eisen van de boeren weten, maar heeft uiteindelijk toch een reeks beloften gedaan.
Die beloften zijn echter nooit nagekomen, en nu staan de boeren er terug.

Op 2 maart waren ze met ongeveer 8 .000 campesinos! En ze besloten er te blijven. De actie heet dan ook ‘La Marcha sin Retorno’, de mars zonder weg terug. Ze gaan door tot het bittere einde.
Velen waren echter te ziek en er was ook te weinig eten om iedereen te voeden. 7.000 mensen zijn daarom inmiddels naar huis teruggekeerd, maar er blijven een indrukwekkende 970 activisten over (eergisteren waren het er nog 972, maar er zijn 2 mensen overleden). En nog steeds is er te weinig eten. Gelukkig brengen veel mensen – waaronder de Comunidades de Base, zoals de parochie La Merced, van Padre Antonio en Yolanda - rijst, bonen, fruit…

In de afgelopen 4 maanden is er onderhandeld met een speciale commissie van de regering van Bolaños. Met resultaat : op het gebied van sociale zekerheid en gezondheidszorg, maar ook milieu (herbebossing) wil de regering de campesinos voor bijna 100% tegemoetkomen. Er zou ook een pensioen komen voor de ex-werknemers uit de bananenteelt.
Voor veel van die maatregelen is echter het akkoord nodig van het parlement, voor het pensioen moet een nieuwe wet worden goedgekeurd.

En daar wringt de schoen. Want het parlement doet momenteel alles om de president te dwarsbomen en vice versa. En voor Bolaños is het gemakkelijk om beloften te doen, die het parlement uiteindelijk moet financieren via het budget.
Sinds het begin van de actie is er nog geen enkel officieel contact geweest met het parlement. En geen enkele parlementariër heeft de moeite genomen om de straat over te steken en met de campesinos te gaan praten.
Morgen om 8u30 is de eerste afspraak. Om 11 uur zal de delegatie weer naar buiten komen en hun 970 kameraden (m/v) kunnen melden of er iets is bereikt. Maar voor hen blijft het een Marcha sin Retorno. Als de parlementariërs hen niet tegemoet willen komen, "bezetten we desnoods de Assamblea Nacional", zegt één van de vrouwen strijdbaar.

Ik heb vandaag wellicht geen tijd meer om alle foto’s te plaatsen : de rest volgt dan morgen. Met dank overigens aan Wouter, die mijn fotoruimte heeft uitgebreid tot 600 foto's.

En ik zal er morgen ook zijn om 8u30 om samen met de mannen en vrouwen van ASOTRAEXDAN de uitkomst af te wachten.