het volk komt op straat

Voor de mensen van ASOTRAEXDAN is er weinig nieuws, het lijkt erop dat alles een beetje vooruitgeschoven wordt. Een deel van de mensen is teruggekeerd naar huis, maar het grootste deel blijft met veel geduld kamperen tegenover het parlement.
Ondertussen is er veel ongerustheid over de komst van Oliver Garza als Amerikaans interim-ambassadeur. "Este maldigo", noemen zij hem hier. Een slechterik, die (zoals ik eerder al schreef) druk heeft uitgeoefend op Nicaragua om Wet 364 – ter bescherming van de arbeiders in de bananenplantages – ongedaan te maken. Zonder succes overigens.

Vandaag ben ik naar Granada geweest, waar een grote mars werd gehouden tegen het pact tussen FSLN en PLC, het pact tussen Daniel Ortega en Arnoldo Aleman.
De sfeer was zeer vrolijk, een waar volksfeest met veel muziek en dansen op straat… Palo de Mayo (muziek van de Atlantische kust van Nicaragua), en witte vredesduiven die worden opgelaten. En boevnal : een grote massa mensen die protesteren TEGEN de machtspolitieke en machtsspelletjes van de twee grote politieke partijen in dit land.

Maar tegelijkertijd is het niet duidelijk waar al deze mensen VOOR zijn. Dat wil zeggen : het is een zeer bont gezelschap, van allerlei verschillende kleine politieke partijen, organisaties, werkgevers, NGO’s… met zeer verschillende politieke opvattingen. En hoe graag iedereen het hier ook wil geloven : dit is geen Derde Weg, een derde politieke stroming tegenover de twee grote politieke formaties.
Er zijn vlaggen in alle kleuren : bovenal de Nicaraguaanse vlag (blauw-wit), maar ook het rood-zwart van de Sandinisten (voornamelijk de aanhangers van Herty), het groen van de Conservatieve partij, het rood van een enkele dissidente PLC-er…
Er lopen mensen rond van de Socialistische Partij van Nicaragua (PSN), maar ook de neo-liberale minister van financiën Mario Arana. Ook veel ‘gringos’ (buitenlanders) en ‘cheles’ (oneerbiedige vertaling : bleekscheten)… wellicht omdat velen van hen contacten hebben met de NGO’s die hier komen demonsteren, maar wellicht ook gewoon nieuwsgierige toeristen : ik besef hier opeens hoe weinig buitenlanders je ziet in Managua, maar Granada is één van de toeristische trekpleisters.

Er is misschien één gemeenschappelijk ideaal : dat Arnoldo Aleman en Daniel Ortega een stap opzij doen en hun partijen en het land de kans geven om zich te vernieuwen en verjongen.
Één van de organisatoren is de Moviemiento por Nicaragua (de Beweging van Nicaragua). Het is geen politieke partij en wil dat ook niet worden. Het eerste doel is het vergroten van de participatie van het volk, van de kiezers. Niet de twee grote politieke kopels (FSLN en PLC) moeten alles onderling bedisselen, maar de kiezers moeten invloed hebben.
De beweging heeft daarom een wetsvoorstel ingediend, waarin staat dat politieke partijen voorverkiezingen moeten houden om hun presidentskandidaat te kiezen. Zo zou Herty het binnen het FSLN bvb. kunnen opnemen tegen eeuwige kandidaat Daniel Ortega.
Met tenminste 5000 handtekeningen van Nicaraguaanse kiezers, kan er zo’n volksinitiatief genomen worden. Vervolgens is het wel aan het parlement om het wetsvoorstel te behandelen en goed te keuren… een parlement dat beheerst wordt door het FSLN en de PLC.

"Het ideaal is een parlementaire democratie", zegt Juan-Carlos - student internationale betrekkingen en activist van de beweging. "Maar in de Nicaraguaanse (en Latijns-Amerikaanse) context, werkt het presidentiële systeem beter. Het is representatiever, transparanter… de mensen weten wie er verkozen is, wie de beslissingen neemt. Veel parlementsleden zijn totaal onbekend, werken buiten het zicht van de kiezers… het is dus ook moeilijk hen ter verantwoording te roepen. En gevaarlijk om het teveel macht te geven."
Het is opvallend dat deze democratiseringsbeweging in de huidige context partij kiest (of moet kiezen) voor de president die zoveel mogelijk macht naar zich toe wil trekken.
Maar er spelen ook persoonlijke sentimenten en resentimenten. De afkeer voor Ortega, maar ook : de goede verstandhouding die er blijkt te bestaan tussen Herty en President Bolaños. Dit dateert uit de tijd dat Herty nog burgemeester van Managua was en Bolaños begon aan zijn termijn als president.

En zoals iedereen in Nicaragua, geloven ze in allerlei complottheoriën. Het FSLN en de PLC willen Bolaños en een aantal ministers afzetten en laten veroordelen voor fraude met verkiezingsgelden (in 2001), om hen vervolgens amnestie te verlenen via een bestaande wet, en in één beweging Arnoldo Aleman ook amnestie te verlenen. Maar ik vind het nog steeds ongeloofwaardig waarom het FSLN hieraan zou meewerken. Aleman met huissarrest is voor hen veel waardevoller (want verdeelt de politieke rechterzijde), dan een Aleman op vrije voeten. En het FSLN heeft nu de macht in het Hooggerechtshof om Aleman vrij te laten, maar ook om te voorkomen dat hij vrij komt.

Ik ben naar Granada gekomen in de hoop Herty te ontmoeten, of zijn campagneleider Victor Hugo Tinoco. In de afgelopen jaren dat ik Nicaragua bezoek, noemden veel mensen Victor Hugo Tinoco als hun ideale opvolger van Daniel Ortega. Lange tijd was hij één van de leidende figuren binnen het FSLN, als vertegenwoordiger van een nieuwe generatie (van NA de revolutie). Totdat hij zich kandidaat stelde als presidentskandidaat, om het op te nemen tegen Daniel Ortega. Hij heeft het niet gehaald, omdat hij te weinig steun had (volgens de Daniëlistas) of omdat de voorverkiezingen gemanipuleerd werden (volgens de aanhangers van Victor Hugo Tinoco).

Herty en Tinoco zijn hier echter maar zeer kort geweest, ik ontmoet wel hun kompaan Luis Carrión, ook ex-FSLN. Een programma heeft Herty nog niet, er is eerst de strijd tegen het pact. Voor die strijd is er veel steun van het volk, zegt Carrión. Herty wordt vanuit de politiek continu verdacht gemaakt, omdat ze hem politiek willen uitschakelen, maar de kiezers staan achter hem. Opiniepeilingen bevestigen Herty als populairste presidentskandidaat van dit moment, hoewel het kamp van Daniel dit natuurlijk in twijfel trekt : de pers is in handen van de kapitalisten en anti-sandinisten.
Is Herty van plan een derde grote politieke partij te richten ? "Dat is niet waarschijnlijk", zegt Carrión, "want de verkiezingscommissie – beheerst door FSLN en PLC – zal een nieuwe partij geen toestemming geven om aan de verkiezingen deel te nemen." Daarom onderhandelt Herty momenteel met een aantal kleinere bestaande politieke partijen, om onder hun naam op te komen bij de verkiezingen. Daar kan hij nog zijn vingers aan branden, want zijn aanhangers hier in Granada zullen niet onvoorwaardelijk op hem stemmen.

Tomás Perez is een oudere man die nog heeft meegevochten in de strijd tegen de dicatatuur van Somoza. Hij draagt een T-shirt met Ché Guevarra erop, een rood-zwarte sjaal en heeft een Nicaraguaanse vlag in de hand. Die vlag staat voor de eenheid van de Nicaraguanen, die nodig is om uit de crisis te geraken. De rood-zwarte sjaal verwijst naar Sandino, en de anti-imperialistische idealen waar Tomás nog steeds in gelooft. En Ché is het grote voorbeeld, springlevend voor de strijd vandaag en in de toekomst. "Ché es el revolucionario de tiempo completo", zegt hij. Ik weet niet zo goed hoe dit te vertalen (iemand een suggestie ?), maar letterlijk betekent het de ‘voltijds revolutionair’, de man die staat voor zijn idealen en niet – zoals Ortega – onderhandelt met de vijand om zijn eigen macht te vergroten.
Tomás steunt Herty en vraagt dat hij gaat samenwerken met een linkse partij. Indien hij bijvoorbeeld zou opkomen onder de vlag van de Conservadores, of samen met PLC-dissident Montealegre (liberaal), zal hij niet voor Herty stemmen. Voor wie dan wel ? Toch maar het FSLN van Daniel Ortega ? "No voto", antwoordt hij beslist, "dan ga ik niet stemmen."