mijn ontmoeting met Luis Carrión Cruz

"PARA MI, UNA IZQUIERDA NO DEMOCRATICA, ME CUESTA CONSIDERARLA COMO IZQUIERDA"

(een linkerzijde die ondemocratisch is, kan ik maar moeilijk als links en progressief beschouwen)



Nicaragua en de jaren ’80. In dit kleine land in Midden-Amerika werd geschiedenis geschreven en links intellectueel Europa had een nieuw Cuba. De Sandinistische Revolutie in Nicaragua doet velen nog steeds terugdromen naar die tijd (hoewel anderen het land alweer vergeten lijken te zijn, vandaag is Chiapas in de mode).
Maar wanneer ik de kans heb om één van de bevoorrechte getuigen te ontmoeten, laat ik die natuurlijk niet schieten. Luis Carrión is één van de Comandantes van de Revolutie, maakte deel uit van de leiding van het FSLN* en was Vice-minister van Binnenlandse Zaken in de Sandinistische regering, onder Minister Tomás Borge. Carrión was belast met de binnenlandse veiligheid, een cruciale post in tijden van contra-revolutie en Amerikaanse inmenging.

In 1995 trok hij zich terug uit de actieve politiek, maar vandaag zit hij er weer middenin: samen met die andere grote namen - Henry Ruiz en Victor Tirado – maakt hij deel uit van de Movimiento por el Rescate del Sandinismo (Beweging ter redding van het Sandinisme) en steunt hij de presidentskandidatuur van Herty Lewites.




Luis Carrión : "De revolutie is uiteindelijk mislukt. Ze vond plaats in een moeilijke periode in de wereldgeschiedenis. Een jaar na onze overwinning, kwam in de Verenigde Staten Ronald Reagan aan de macht, en hij startte een anti-communistisch offensief. Hij voerde een kruistocht tegen alles en iedereen die in zijn ogen communistisch was. En daartegenover stonden wij, als klein landje.
En dan, aan het eind van de jaren ’80 is er opeens de neergang van de socialistische landen. Van de ene op de andere dag. Tot dan hielden die twee wereldmachten elkaar in evenwicht, maar nu onstond er een nieuwe situatie. De revolutie in Nicaragua heeft deze situatie politiek niet kunnen overleven.
Maar tegelijkertijd hebben de tegenstanders van de revolutie onze politieke kracht niet kunnen breken. En hoewel het Sandinisme in Nicaragua geen meerderheid heeft, heeft het toch een enorme invloed het reilen en zeilen in dit land.
Na de verkiezingsnederlaag van het FSLN in 1990, is er intern ook verdeeldheid ontstaan. Binnen de partij ontstond economische, etische en politieke corruptie. Dit om de interesses te verdedigen van een kleine groep mensen, de leiding van het FSLN (de mensen rond Daniel Ortega).
In 1999 was er dan het fameuze Pact met Arnoldo Alemán. Het ging over de verdeling van de macht (in justitie en politiek), volgens bepaalde quota’s. Dit had positief kunnen zijn, indien het op een democratische en transparante manier was verlopen. Met een betere politieke vertegenwoordiging, toegang van de armen tot justitie… Maar dat was niet zo. In dit land worden gerechtelijke uitspraken gekocht of afgekocht. Byron Jerez heeft zichzelf op deze manier vrijgekocht." (Byron Jerez was minister onder Arnoldo Alemán en mede-schuldig aan de enorme roof van overheidsgeld. Hij werd veroordeeld, maar is inmiddels alweer op vrije voeten)

Luis Carrión : "In januari 1995 verliet ik de nationale leiding (Dirección Nacional) van het FSLN, en stopte ik ook als militant van de partij. Dat is nu 10 jaar geleden. Er werd op een autoritaire manier leiding gegeven aan de partij. Bovendien waren de meningen intern verdeeld. Er was toen een project van hervorming van de Grondwet (tijdens de regering van Violeta Chamorro). Een groot deel van de fractie van het FSLN in het parlement steunde deze hervorming. Er kwam een betere verdeling van de macht tussen de staatsorganen. De grondwetshervorming werd goedgekeurd, maar de groep rond Daniel Ortega wilde de beslissing terugdraaien.
In 1994 was er ook een congres waarop we een alternatieve kandidatenlijst hebben ingediend. Dat was toen ook met Herty Lewites. De lijst werd afgewezen, maar het gaf ons de naam dissidenten te zijn. Ik maakte nog deel uit van de Dirección Nacional (DN), maar er vonden toen vergaderingen van die DN plaats, vóór de officiële vergaderingen… vergaderingen zonder de ‘dissidenten’. Uiteindelijk heb ik mij teruggetrokken uit de actieve politiek."

En waarom zit hij er nu dan weer middenin ?

Luis Carrión : "Omdat er voor het eerst de mogelijkheid is om een doorbraak te forceren in dit land. We zitten gevangen in het machtsspel van Ortega en Alemán. Maar het verzet tegen hun pact is groot en neemt toe. (hij zegt letterlijk: ze hebben een hangslot op dit land gezet en wij kunnen het hangslot nu breken)
Traditioneel was er in dit land een tweedeling tussen de sandinisten en de anti-sandinisten. Of beter : de niet-sandinisten. Maar inmiddels kun je een verdeling maken in 4 groepen : onder de sandinisten zijn er mensen met een visie die gebaseerd is op het verleden. Met een klassiek - eigenlijk conservatief - links gedachtengoed. Weinig democratisch ook, het gaat om de controle van de macht. Maar daarnaast is er een groep sandinisten die meer een visie heeft die gericht is op de toekomst, die is geëvolueerd met de veranderingen in de wereld, en die de nadruk legt op democratisering.
Tegelijkertijd is er een tweedeling aan de rechterzijde: ook daar is er een caudillo – Arnoldo Alemán – die zelfs vanuit de cel (of : zonder bewegingsvrijheid, onder huisarrest) zijn partij en de machtsstructuren controleert. Maar ook aan die zijde zijn er mensen die strijden voor meer democratie (bvb. de dissidente liberaal Eduardo Montealegre).
Deze democratische groepen groeien momenteel en zij vinden elkaar terug in de strijd tegen het pact FSLN-PLC."

Is hier een Nicaraguaanse ‘Derde Weg’ in de maak ?

Luis Carrión : "Dat geloof ik niet. Deze beweging kan enkel een electoraal doel hebben: het verbeteren van de democratie, de volksvertegenwoordiging… maar die democratie kan geen doel op zichzelf zijn. Het is wel een basiscriterium voor een transparant en representatief politiek systeem. De democratie heeft vele gebreken, maar het is toch het beste politieke systeem dat we kennen.
We vinden elkaar dus in die strijd tegen het pact en voor meer democratie, maar daarnaast zijn de politieke visies zeer verschillend. Wij hebben niet die idyllische kijk op de vrije marktwerking, die de rechterzijde wel heeft. We hebben verschillende visies op het TLC (vrijhandelsakkoord), onze relatie met IMF en Wereldbank…
Voor ons is belangrijk : ervoor zorgen dat iedereen toegang heeft tot onderwijs, dat het hoge niveau van analfabetisme wordt bestreden, dat er iets wordt gedaan aan de enorme armoede in dit land…"

Dat klinkt erg sandinistisch. Voelt hij zich nog steeds sandinist ?

Luis Carrión : "Ja. Een groot deel van mijn leven was ik verbonden aan het FSLN. Ik heb er belangrijke verantwoordelijkheden opgenomen, ben veel weggeweest van mijn familie… ik voel mij een afstammeling van deze historische beweging. Maar ik voel ook de noodzaak om ons te hernieuwen, standpunten opnieuw te formuleren. De wereld is erg veranderd, en bovendien erg complex. Nicaragua necesita paz y progreso, salir de la pobreza (Wat Nicaragua nu nodig heeft is vrede en vooruitgang, een einde maken aan de armoede)"

Dat is bijna letterlijk de huidige slogan van het FSLN (vrede en vooruitgang creëren in een sfeer van verzoening). Het basisprogramma van het FSLN van vandaag lijkt erg op dat van de jaren ’80 (onderwijs en gezondheidszorg voor iedereen, betere arbeidsomstandigheden in de stad en op het platteland, speciale aandacht voor vrouwen en jongeren…) en sluit waarschijnlijk dicht aan bij de idealen die Luis Carrión wil realiseren.

Luis Carrión : "Waarschijnlijk wel."

Zou dit land niet beter af zijn met Daniel Ortega als president dan met Violeta Chamorro, Arnoldo Alemán of Enrique Bolaños (de 3 presidenten van de afgelopen 15 jaar) ?

Luis Carrión : (hij formuleert bedachtzaam) "Indien Daniel Ortega opnieuw president zou zijn, zou het resultaat vrees ik zeer negatief zijn. Je hebt misschien gelijk, dat hij echt zal werken aan een toegankelijker onderwijs, toegankelijkere gezondheidszorg… ik wil hem het voordeel van de twijfel geven. Toch zou het negatief uitvallen. Veel mensen in dit land hebben veel schrik voor een nieuwe regeerperiode van Daniel Ortega. En dan heb ik het niet over de extreem rijken, zij hebben de meerderheid van hun geld veilig weggestopt in het buitenland. Maar veel mensen uit de middenklasse vrezen dat een regering van het FSLN hun geld gaat afpakken. Bovendien weten we niet hoe de regering van George Bush zal reageren. In ieder geval zullen al onze internationale relaties – economische en politiek – veel moeizamer worden. En dat zal de vooruitgang van dit land frustreren.
En Daniel Ortega mist denk ik de visie om zijn sociale programma te verwezenlijken, zonder opnieuw diepe tegenstellingen te creëren in dit land. Het FSLN heeft traditioneel veel invloed over groepen die op een gewelddadige manier de straat opgaan, die barrikades opwerpen en een grimmige sfeer creëren. In het verleden was er al de tendens om deze groepen te gebruiken in de strijd (zoals de studenten). Ook hiervoor hebben veel mensen schrik."

(en ook in haar strijd tegen CAFTA en TLC dreigt het FSLN weer om het land plat te leggen. Een grote meerderheid van de Nicaraguanen ziet dit niet zitten – en is daardoor geneigd de andere kant te steunen : volgens een enquête van La Prensa steunt 63% het TLC. Maar uit de formulering van de vraag blijkt : ze zijn niet zozeer voor dat TLC, maar vooral tegen de strategie van het FSLN om dit vrijhandelsakkoord te kelderen)

Luis Carrión : "En weet je, de vraag of Daniel Ortega een betere president zou zijn voor de Nicaraguanen, is voor mij niet zo belangrijk. Het gaat ons er nu juist om een alternatief te creëren, dat de mensen niet meer moeten kiezen tussen die twee kandidaten, die van het FSLN en de PLC."

Maar is hij niet bang dat de rechterzijde zich voor de verkiezingen opnieuw (om opportunistische redenen) zal herenigen, terwijl de linkerzijde intern verdeeld zal blijven in een onderlinge strijd. En dat daardoor opnieuw (zoals in 1990, 1996 en 2001) de rechterzijde zal winnen ?
(dit is ook de strategie van de VS, en naar verluidt is dat de misie van interim-ambassadeur Oliver Garza : het verenigen van de rechterzijde om een verkiezingsoverwinning van het FSLN te voorkomen. De VS spreekt over het verenigen van de ‘democratische krachten’ in Nicaragua, maar het is de vraag of de sandinist Herty Lewites daar in hun ogen bijhoort)

Luis Carrión : "Er bestaat misschien de mogelijkheid dat de rechterzijde zich herenigt, binnen de PLC. Met mensen als Alvarado, Montealegre… ik weet het niet. Het is moeilijk te voorspellen.
En een ‘verenigd links’… Para mi, una izquierda no democratica, me cuesta considerarla como izquierda (een linkerzijde die ondemocratisch is, kan ik maar moeilijk als links en progressief beschouwen). Wij willen met Herty Lewites een alternatief bieden. En Herty heeft de sympathie van zeer veel mensen, ook van veel mensen die niet sandinistisch zijn, meer dan bijvoorbeeld Eduardo Montealegre."

Tot slot legt hij nog kort het kiessyteem uit. Wanneer een kandidaat in de eerste kiesronde tenminste 35% van de stemmen haalt en bovendien 5% meer dan de tweede kandidaat, wint hij of zij de presidentsverkiezingen in de eerste ronde. Indien er drie kandidaten zijn, is de kans groot dat één van hen in de eerste ronde wint.
Indien dit niet het geval is, volgt er een tweede ronde tussen de nummers 1 en 2 uit de eerste ronde. Indien er 4 serieuze presidentskandidaten zijn, is er meer kans op een tweede ronde.
Analisten gaan ervan uit dat Daniel Ortega alleen kan winnen, indien hij in de eerste ronde wint. Wanneer het op een tweede ronde aankomt, zullen alle anti-sandinisten en niet-sandinisten zich verenigen en tegen hem stemmen. Het FSLN op zichzelf, hoewel de grootste partij, zal nooit een meerderheid van de stemmen halen.




* : In de jaren ’80 telde de Dirección Nacional van het FSLN 9 leden, afkomstig uit 3 verschillende stromingen binnen de partij. Luis Carrión was één van hen, naast Daniel Ortega, Humberto Ortega en Victor Tirado (stroming ‘Los Terceristas’), Henry Ruiz, Tomás Borge en Bayardo Arce (‘Guerra Popular Prolongada’) en Jaime Wheelock en Carlos Nuñez (samen met Luis Carrión afkomstig uit de stroming ‘Los Proletarios’).
Drie van deze 9 personen maken vandaag deel uit van de beweging met Herty Lewites, en opvallend : afkomstig uit alledrie de stromingen van het FSLN, het heeft dus niets te maken met een interne opstand van één van de stromingen.